PREVENTIEMETHODIEKEN
VOOR MEER GEZONDHEID

Een campagne sensibiliseert en informeert de jongeren en hun ouders over alcoholgebruik door jongeren. Supermarkten en winkels, waar jongeren vaak alcohol kopen, helpen mee om een zo breed mogelijk maatschappelijk draagvlak te creëren door zelfklevers te kleven die de leeftijdsgrenzen aangeven. Ook het uitgaansleven en het jeugdwerk zijn op de kar gesprongen. Voor het kassapersoneel van supermarkten werd er een instructievideo gemaakt die toont hoe men op een klantvriendelijke manier ervoor kan zorgen dat de alcoholwetgeving correct wordt toegepast.

De zelfklevers, affiches, een postkaartje, brochure, nieuwsbrief voor winkel-eigenaars, barbriefing en instructievideo's voor horeca- en winkelpersoneel zijn te verkrijgen via de website van VAD.

'Crush' leert jongeren op een verantwoordelijke manier omgaan met alcohol en cannabis en daarbij zorg te dragen voor zichzelf en anderen. Het vertrekt vanuit een levensdomein waar elke jongere voeling mee heeft, namelijk vrienden en relaties. Het materiaal is bedoeld voor zestien- tot achttienjarigen en is bruikbaar bij groepen tot 25 personen.

Sommige jongeren (12-18 jaar) lopen een groter risico op problemen met middelengebruik dan anderen. 'Iedereen drinkt, iedereen blowt?' is een methodiek voor kortadvies, gestoeld op het principe van normatieve feedback, om met deze jongeren individueel preventief te werken rond alcohol en/of cannabis in het CLB of de bijzondere jeugdzorg.

Inspiratiebox voor scholen bij multimediale theaterproductie 'Grenzen'. Daarin gaan tieners de confrontatie aangaan met hun eigen grenzen, in een wereld vol diversiteit.

De cannabiscampagne ‘Laat je niet vangen’ van de Vlaamse overheid liep van november 2013 tot april 2014. De Facebookpagina van de campagne werd geüpdatet tot eind 2014. De campagne werd door een onafhankelijk onderzoeksbureau als zeer positief geëvalueerd. VAD wil blijven inzetten op sensibilisering rond cannabis door tweejaarlijks een nieuwe impuls geven. In 2016 lanceerde VAD de vervolgcampagne 'Ook een jointje' die zich richt op jongeren en hun ouders. Naast de publiekscampagne wordt ook – net zoals in de campagne van 2013-2014 – een ondersteunend luik voorzien voor professionelen en intermediairs.

Deze leidraad stelt een aangepaste aanpak voor om de vorming ‘Als Kleine Kinderen Groot Worden’ te geven aan Marokkaanse ouders. Het belangrijkste doel van deze vorming voor Marokkaanse ouders, is hen stimuleren om een gesprek over tabak, alcohol en drugs aan te gaan, met elkaar en met hun kind.

‘Vlucht naar Avatar’ is een lessenpakket over gamen voor leerlingen van de derde graad lager onderwijs. Het vertrekt vanuit de positieve insteek dat gamen heel leerzaam en ontspannend kan zijn, maar geeft ook aandacht aan de kleine groep gamers bij wie het gamen kan ontsporen. Het omvat zes lessen en zet sterk in op activerende werkvormen.

Het praatcafé vergroot de kennis en inzicht in opvoedingsvaardigheden bij ouders van diverse etnisch-culturele afkomst rond het thema TAD. De methodiek beoogt een discussie tussen ouders onderling op gang te trekken. Het inlevingsvermogen van de ouders in de situatie van de jongere wordt gestimuleerd. Daartoe wordt gebruik gemaakt van stellingen, sketches gemaakt door jongeren onder begeleiding van een toneelregisseur. De sketches leiden de verschillende thema’s in.

‘Liever Actiever’ richt zich naar lokale spelers: alle Vlaamse lokale besturen en erkende lokale organisaties en verenigingen konden een projectaanvraag indienen.
Het biedt lokale besturen de kans om concrete acties te ondernemen binnen het kader van Gezonde Gemeente. Maar ook lokale besturen die nog geen kaas gegeten hebben van Gezonde Gemeente werden van harte uitgenodigd om een projectaanvraag in te dienen.
De doelgroep van de lokale projecten? Elke volwassen inwoner van een Vlaamse gemeente. Omdat ouderen en kansengroepen een groter risico lopen op een inactieve en sedentaire leefstijl roept Liever Actiever op bijzondere aandacht aan ouderen en kansengroepen te geven.

'Maat in de shit' is een lespakket om met leerlingen tweede graad secundair onderwijs te werken rond cannabis.

Heel wat jongeren in het deeltijds onderwijs zijn maatschappelijk kwetsbaar en worden belast door situaties als moeilijke familiale omstandigheden, armoede en uitsluiting. Ze hebben nood aan gedifferentieerd onderwijs en een sterk op het individu afgestemd traject van alternerend leren en werken in centra voor DBSO of in de vorm van de leertijd. Voor het coachen van een drugbeleid is het belangrijk op de hoogte te zijn van de specifieke situatie en eigenheid van de organisatie waarmee men aan de slag gaat. Een hertaling van het concept Drugbeleid Op School (DOS) naar een drugbeleid op maat van het deeltijds onderwijs bleek aangewezen. Gezien de verschillen in structuur, organisatie, rollen en functies in de leertijd en in de centra DBSO zijn er twee draaiboeken.

Services voor fuiven en kleine festivals

Feest Wijzer is een initiatief van VAD met ondersteuning van Gezonde Gemeente. Met Feest Wijzer geven fuiven en kleine festivals aan dat ze zich inzetten om een positief feestklimaat te creëren.

Een fuif of lokaal festival moet minimum vier basisservices aanbieden om het Feest Wijzer preventiepakket te verkrijgen. Dit basisaanbod ligt gedeeltelijk in de lijn van wat wettelijk verplicht wordt. Voor elke maatregel werd een minimumcriteria opgesteld. Negen extra services om de locatie nog veiliger en gezonder te maken, kunnen vrijblijvend aangeboden worden.

Het kloppend hart van het jeugdwerk zijn de (jonge) vrijwilligers die zich inzetten voor de jeugdbeweging, het jeugdhuis, de speelpleinwerking, … Zo bieden jeugdverenigingen heel wat kinderen, jongeren en jongvolwassenen de ruimte om zich uit te leven en te ontplooien. Het is een veilige plek om grenzen af te tasten, te experimenteren, keuzes te maken en verantwoordelijkheden op te nemen.
Het jeugdwerk kan jongeren de handvatten bieden om hun verantwoordelijkheid op te nemen. Zo kunnen ze binnen hun eigen jeugdvereniging bewuste keuzes maken. Dit bijvoorbeeld door duidelijke afspraken te maken en deze vorm te geven in een alcohol- en drugbeleid op maat.
Voor het jeugdwerk zijn verschillende materialen beschikbaar:
- ATTENT voor jeugdhuizen
- Drugsinbeweging voor jeugdbeweging
- ...

Project voor leerlingen van de derde graad lager onderwijs. Dit project wil kinderen stimuleren en ondersteunen om een gezonde keuze te maken en (nog) geen alcohol te drinken. Dit gebeurt door samen met de kinderen te onderzoeken wat alcohol doet, hen te stimuleren om kritisch te denken, hen bewust te maken van hun eigen houding en confrontatie met andere houdingen, hun sociale vaardigheden te versterken en hun weerbaarheid te verhogen.
LOL zonder alcohol omvat een lesboek opgebouwd rond 8 lessen en bijlagen met bijhorende taken- en opdrachtenkaarten, werkbladen, infofiches,...
Daarnaast bevat het pakket een projectboek voor de leerlingen en een handleiding dat het project situeert in het gezondheidsbeleid van de school en refereert naar de nieuwe eindtermen en leerdoelen WO.
Tot slot bevat de projectmap ook een flyer, die ouders zal warm maken voor het project.

Dit is een methodiek waarmee met ouders van diverse etnisch-culturele achtergronden groepsgesprekken georganiseerd kunnen worden over tabak, alcohol, drugs en andere verleidingen en hoe ze hiermee omgaan in de opvoeding. De groepsgesprekken worden gestructureerd aan de hand van een nepdocumentaire of mockumentary met de titel ‘Grand Temptationz’ die de verschillende thema’s inleidt.

Sportivos is een preventietraject dat op een voor sportclubs haalbare wijze streeft naar het beperken van problemen door alcohol- en druggebruik. Er wordt stapsgewijs, in 3 fasen, gewerkt aan het uitstippelen van een alcohol- en drugbeleid in een sportclub. Sportivos-clubs streven naar een veilige en zorgzame clubomgeving met gezondheidswinst voor sporters, clubleden, sympathisanten en bezoekers van de sportclub.

Een beleidsmatige aanpak stimuleren is de beste oplossing. Die is gebaseerd op vier pijlers: regelgeving en procedures, educatie, begeleiding en structurele maatregelen. Een laagdrempelige, eenvoudige aanpak kan daarbij de eerste argwaan wegnemen.

Sportivos bestaat uit drie fasen die lopen over minimum drie seizoenen: Sportivos Brons, Sportivos Zilver en Sportivos Goud. Als een club een fase goed ten einde brengt, ontvangt ze een Bronzen, Zilveren of Gouden label.

In het begin kon de me-ASSIST-toolbox enkel screenen, en dat enkel met de ASSIST (Alcohol, Smoking and Substance Involment Screening Test). Ondertussen werden de screeningsmogelijkheden op www.me-assist.com aanzienlijk uitgebreid.
Het is nu mogelijk om te screenen met de (getrapte) AUDIT en de ASSIST voor volwassenen, en de CRAFFT voor minderjarigen.
Voor elk van deze instrumenten, zijn er drie mogelijke manieren van werken. U kunt de screening nog steeds afnemen tijdens een gesprek, maar de patiënt kan de screening ook zelf uitvoeren. De patiënt kan de vragen beantwoorden op een tablet in de wachtzaal of, via een link in een e-mail, op zijn computer thuis. Deze zelfafname wordt audio-ondersteund, zodat ook mensen die minder leesvaardig zijn de vragen begrijpen.

Intermediairs in de reguliere sector arbeid aanzetten tot het uitwerken van een multi-componenten alcohol- en drugbeleid in de ondernemingen (privaat of publiek)

De Kadermethodiek Gezonde School is een methodiek die je helpt om stap per stap te evolueren van losse acties naar een samenhangend gezondheidsbeleid op school, rekening houdend met een aantal succesfactoren.

Gezonde School biedt drie basisinstrumenten aan. Deze zijn bruikbaar voor elk type school (gewoon, deeltijds, buitengewoon onderwijs) en dit voor elk van de gezondheidsthema’s:
- de gezondheidsmatrix
- het stappenplan
- het spinnenweb gezondheidsbeleid.

De infofiches bieden een beknopt overzicht over middelen en fenomenen als gamen: Wat zijn die middelen/fenomenen? Welke effecten hebben ze? Waarom en hoe worden ze gebruikt? Wat zijn de risico's?