PREVENTIEMETHODIEKEN
VOOR MEER GEZONDHEID

ASPHA wil huisartsen ondersteunen via telefoon en e-mail bij het begeleiden van suïcidale patiënten, hun omgeving en nabestaanden. Huisartsen die geconfronteerd worden met een suïcidale patiënt kunnen er onmiddellijk met hun vragen terecht.

Eet en beweeg jij volgens de voedings- en bewegingsdriehoek? Hoeveel zit je dagelijks? Geen idee en ben je toch benieuwd?
Test hier hoe jij eet en beweegt en maak een persoonlijk plan.
Moet je nu van vandaag op morgen je hele eet- en beweegpatroon omgooien? Nee hoor, elke kleine verbetering is een stap vooruit. Hou het vooral haalbaar voor jezelf.
De testjes zijn geschikt vanaf 6 jaar.

Hoe werkt het?
1. Doe de test: Door de testjes in te vullen ga je na hoeveel groenten of fruit je eet, hoeveel water je drinkt en hoeveel je beweegt.
2. Jouw vooruitgang: Door aan te melden op ‘Mijn Gezond Leven’ kan je de komende weken je vooruitgang evalueren. Vul de testjes opnieuw in en evalueer of je meer fruit, groenten en/of water eet of drinkt en of je meer beweegt.
3. Maak een plan: een online begeleidingstool helpt je om meer groenten, fruit of water te introduceren in je leven.

In deze leidraad kom je te weten hoe je alcohol- of andere drugproblemen bij een cliënt aanpakt: van het moment dat je vermoeden de kop opsteekt, over het bespreken ervan, tot de doorverwijzing en de nazorg. Je zal merken dat een kortdurende interventie zoals in deze leidraad besproken, heel wat kan teweegbrengen.

"Alcohol en andere drugs. Wat met alcohol- en andere drugproblemen bij cliënten in OCMW en CAW?" is voor maatschappelijk werkers en andere hulpverleners, bijvoorbeeld op een CAW of op de sociale dienst van een OCMW, die in begeleidingen in contact komen met cliënten met een alcohol- of drugprobleem.

Het kloppend hart van het jeugdwerk zijn de (jonge) vrijwilligers die zich inzetten voor de jeugdbeweging, het jeugdhuis, de speelpleinwerking, … Zo bieden jeugdverenigingen heel wat kinderen, jongeren en jongvolwassenen de ruimte om zich uit te leven en te ontplooien. Het is een veilige plek om grenzen af te tasten, te experimenteren, keuzes te maken en verantwoordelijkheden op te nemen.
Het jeugdwerk kan jongeren de handvatten bieden om hun verantwoordelijkheid op te nemen. Zo kunnen ze binnen hun eigen jeugdvereniging bewuste keuzes maken. Dit bijvoorbeeld door duidelijke afspraken te maken en deze vorm te geven in een alcohol- en drugbeleid op maat.
Voor het jeugdwerk zijn verschillende materialen beschikbaar:
- ATTENT voor jeugdhuizen
- Drugsinbeweging voor jeugdbeweging
- ...

Naast het uitwerken van een alcohol- en drugbeleid in elke sector afzonderlijk, zijn afstemming en samenwerking op lokaal vlak tussen deze sectoren nodig. Want een lokaal alcohol- en drugbeleid is een zaak van iedereen: het gezin, de wijk, het jeugdhuis, de school, de sportclub, het bedrijf, de horeca,... iedereen krijgt ermee te maken.

En iedereen kan vanuit zijn eigen invalshoek een rol spelen bij het bespreekbaar maken, voorkomen en verhelpen van alcohol- en drugproblemen.
Een lokaal beleid kan daarom niet door één organisatie worden uitgetekend, maar is het werk van vele betrokkenen. De lokale overheid kan hier ondersteuning bieden en zijn specifieke lokale voortrekkersrol opnemen.

Zilverwijzer in Woonzorgcentra wil de geestelijke gezondheid van de bewoners bevorderen. Bewoners die zich goed in hun vel voelen, kunnen beter om met uitdagingen die horen bij het ouder worden zoals ziekte, verlies van geliefden of verhuizen naar het woonzorgcentrum.

Samen met ouderenverenigingen, huisartsen, lokaal gezondheidsoverleg en mutualiteiten wil VAD met de campagne actief sensibiliseren over de risico’s van alcohol op latere leeftijd: ‘Als je ouder wordt, kan je minder goed tegen alcohol. Praat erover met je huisarts.’

Dit is een methodiek waarmee met ouders van diverse etnisch-culturele achtergronden groepsgesprekken georganiseerd kunnen worden over tabak, alcohol, drugs en andere verleidingen en hoe ze hiermee omgaan in de opvoeding. De groepsgesprekken worden gestructureerd aan de hand van een nepdocumentaire of mockumentary met de titel ‘Grand Temptationz’ die de verschillende thema’s inleidt.

Sinds het schooljaar 2000-2001 organiseert VAD een leerlingenbevraging over alcohol en andere drugs bij jongeren in het secundair onderwijs. Werken aan een drugbeleid op school impliceert het doorvoeren van een verandering in de school. Of het nu gaat over het bijsturen van een bestaand beleid of de prille ontwikkeling van een drugbeleid, het gaat altijd om een complex proces. Wanneer de school een proces van verandering doorvoert, is het een absolute meerwaarde om de beginsituatie en de specifieke noden en behoeften van de school in kaart te brengen.

Dit kan door de leerlingen van de school te bevragen over middelengebruik binnen hun leefwereld (frequentie en hoeveelheid van gebruik, motieven, houding van vrienden, beschikbaarheid … ) en hun ervaringen met het huidige drugbeleid.

Hulpverleners in de welzijns- en gezondheidssector worden regelmatig geconfronteerd met riskant of problematisch middelengebruik bij hun cliënten. Mensen aanzetten om dit gedrag te veranderen, blijkt niet eenvoudig. Heel vaak zien deze cliënten hun gebruik niet als een probleem en komen ze met een andere hulpvraag, zoals slaapproblemen, maagpijn, huisvesting, schulden,... Als de hulpverlener adviseert om het gebruik te stoppen of te minderen, moet hij vaak vaststellen dat de cliënt dit niet opvolgt. Een cliënt die zijn gedrag verandert, hervalt vaak plots weer in zijn oude patroon. Het 'gebrek aan motivatie' en het 'steeds weer hervallen' bezorgt menig hulpverlener gevoelens van machteloosheid.

Motiverende gespreksvoering blijkt een effectieve aanpak om gedragsverandering te bevorderen, ook bij cliënten die nog niet gemotiveerd zijn. 'Het Huis' laat u kennismaken met de belangrijkste principes ervan.

‘Vlucht naar Avatar’ is een lessenpakket over gamen voor leerlingen van de derde graad lager onderwijs. Het vertrekt vanuit de positieve insteek dat gamen heel leerzaam en ontspannend kan zijn, maar geeft ook aandacht aan de kleine groep gamers bij wie het gamen kan ontsporen. Het omvat zes lessen en zet sterk in op activerende werkvormen.

Deze reeks folders bestaat uit 16 folders die door De Druglijn worden verspreid.

Intermediairs in de uitgaanssector aanzetten tot het uitwerken van een multi-componenten alcohol- en drugbeleid.

BackPAC is een individuele interventie voor jongeren van 12 tot en met 15 jaar op maat van specifieke persoonlijkheidstypes. Het sensatiezoekend, impulsief, angstgevoelig en negatief denkend persoonlijkheidstype hangt samen met een verhoogd risico op middelenproblemen. Deelnemende jongeren gebruiken al alcohol en/of cannabis, maar nog niet problematisch. Ze krijgen inzicht in hun persoonlijkheid en de manier waarop ze omgaan met moeilijke situaties. BackPAC bestaat uit 2 gesprekken. Begeleiders van CLB, bijzondere jeugdzorg en CAW/JAC kunnen ermee aan de slag.

De Kadermethodiek Gezonde School is een methodiek die je helpt om stap per stap te evolueren van losse acties naar een samenhangend gezondheidsbeleid op school, rekening houdend met een aantal succesfactoren.

Gezonde School biedt drie basisinstrumenten aan. Deze zijn bruikbaar voor elk type school (gewoon, deeltijds, buitengewoon onderwijs) en dit voor elk van de gezondheidsthema’s:
- de gezondheidsmatrix
- het stappenplan
- het spinnenweb gezondheidsbeleid.

'You bet!' is een educatief pakket over gokken voor 16-18-jarigen en verschaft op een interactieve manier correcte informatie over kansspelen. Spelen voor geld wordt vaak als een onschuldig vermaak gezien. Dat kan het ook zijn, maar er zijn wel valkuilen aan verbonden. Met dit pakket willen we informatie geven over onder andere de wetgeving inzake kansspelen, maar ook inzicht in de factor 'toeval' en de risico's verbonden aan kansspelen. Dit pakket is in eerste instantie getest en bruikbaar gevonden bij jongeren in het BSO en TSO.

Intermediairs in de bijzondere jeugdzorg aanzetten tot het uitwerken van een multi-componenten alcohol- en drugbeleid.

De SEM-J (individueel Screeningsinstrument Ervaringen met Middelengebruik voor Jongeren)is een screeningsinstrument waarmee begeleiders in CLB's, bijzondere jeugdzorg en JAC's op een eenvoudige manier een ernstinschatting kunnen maken van het middelengebruik van een jongere (12-18 jaar) en de nood aan verdere alcohol- en drugspecifieke begeleiding. De afname van de SEM-J dient te kaderen in een individueel begeleidingstraject. De handleiding biedt ten eerste concrete tips over de afname van de SEM-J, de scoring, de interpretatie en de bespreking van de resultaten. Ten tweede vindt u er achtergrondinformatie over het begeleiden en doorverwijzen van jongeren met alcohol- of andere drugproblemen.

Evaluatie dient als een rode draad doorheen het beleidsvormingsproces te lopen. Het is dus niet 'iets wat er achteraf nog even bijkomt'. Integendeel, het past binnen een planmatige aanpak, en is belangrijk binnen iedere fase.
De focus van deze evaluatiemethodiek ligt op procesevaluatie.De verschillende stappen die geëvalueerd dienen te worden zijn: het lokaal overleg, het lokale draagvlak, de lokale analyse(resultaten) en de genomen acties of geïmplementeerde interventies. De resultaten worden teruggekoppeld naar het lokaal overleg en opgenomen in het volgende beleidsplan.
ELAD bestaat uit richtvragen die voor iedere stap binnen het beleidsvormingsproces een indicatie geven of aan alle aspecten werd voldaan. Deze richtvragen zijn een combinatie van de elementen zoals beschreven in het stappenplan ‘Omdat iedereen erbij wint. Samen voor een lokaal alcohol- en drugbeleid’ en de COMIQS standaarden.

ZOT op kamp biedt een leidraad voor jeugdbewegingen om afspraken te maken over alcohol en drugs op kamp en is een nieuw onderdeel van drugsinbeweging.be.